Հայաստանում կանայք լուռ տանջվում են. AMNESTY

լուսանկարը՝ Yahoo

«Կառավարությունն ասում է, որ մեր երկրում ընտանեկան  բռնության խնդիր չկա: Ես միայն ցանկանում եմ, որ և' կառավարությունը և' հասարակությունն ընդունեն, որ նման խնդիր Հայաստանում գոյություն ունի»,-ասում է ընտանեկան  բռնությունից տուժած մի կին:

Հայաստանում կանանց մեկ քառորդից ավելին ինչ- որ ժամանակ ենթարկվել կամ շարունակում են ենթարկվել իրենց հարազատների կողմից բռնության կամ ծեծի: Իսկ կանանց երկու երրորդը ենթարկվել է հոգեբանական ճնշման: Չնայած այս ամենին, պետությունը հրաժարվում է կանանց նկատմամաբ բռնությունների հարցով հետաքննություն անցկացնել և պատժել մեղավորներին: Այս մասին ասվում է Amnesty International-ի զեկույցում:

«Հայ կանայք տանջվում են բռնությունից, հոգեբանական ճնշման և սեռական ոտնձգությունների ենթարկվելով տանը և աշխատավայրում: Դա նրանց դարձնում է խտրականության և հետևաբար նաև մարդու իրավունքների խախտման օբյեկտ: Ցավոք սրտի, Հայաստանում քչերն են դա հասկանում: Ընդհակառակը, ընտանիքի պաշտպանությանն ուղղված հայտարարությունները նպաստում են թաքնված բռնությունների և խախտումների աճմանը»,- ասում է Amnesty International-ի Հայաստանի հարցերով փորձագետ` Լորենս Բրոերսը:

«Ընտանիքի ամրապնդմանը չի կարելի հասնել կանանց և աղջիկների սեփական արժանապատվության ու իրավունքների համար պայքարի հաշվին»:

Ըստ Amnesty International-ի "Լռությունը պատիվ չի բերում. ընտանեկան և սեքսուալ բռնությունը Հայաստանի կանանց նկատմամբ" վերնագրով զեկույցը նվիրված է կանանց նկատմամբ բռնությունների բոլոր տեսակներին, այդ թվում` ընտանեկան և սեքսուալ բռնությանը, ինչպես նաև աշխատավայրում սեռական ոտնձգություններին:  Դրանում ներկայացված են պատճառները, թե ինչու հաճախ հանցագործությունները չեն գրանցվում , իսկ մեղավորները` պատժվում:

"Կինը բրդի նման է: Ոքան նրան ծեծում ես, այնքան փափուկ է դառնում" հայկական ասացվածքը արտացոլում է հասարակությա մեջ արմատավորված ընտանեկան բռնությունը, ինչը հանդիսանում է ամենամեծ խնդիրներից մեկը, որի հետ առնչվում են հայ կանայք: Այդ  խնդիրների թվին է գումարվում նաև բռնաբարության զոհերի նկատմամբ համընդհանուր ատելությունը, ոստիկանության մոտ ընտանեկան բռնությունների դեպքերի բացահայտման ու հետաքննման ցանկության բացակայությունը, ինչը նպաստում է  դրանց տարածմանը: Իսկ բռնություններից տուժածների համար գոյություն չունեն ապաստարաններ ,և նրանց ոչ ք չի օգնում: 

Կանայք Amnesty International-ի ներկայացուցիչներին պատմել են այն մասին, թե ինչպես են ամուսինները և մյուս հարազատները ծեծում իրենց, ինչպես են սահմանափակում իրենց ազատությունը թույլ չտալով հանդիպել ծնողների և ընկերուհիների հետ, բռնաբարում են ու վիրավորում, և թե որքան անօգնական են նրանք  զգում իրենց:

45-ամյա Գ.Մ.-ն կուրացել է, երկար տարիներ բռնության ենթարկվելու արդյունքում: "Ինձ ծեծում էին ով ցանկանար: Եթե տանը որևէ բան այնպես չէր, ինձ էին մեղադրում: Նրանք միասին հարձակվում էին իմ վրա ու ծեծում": Մեկ ուրիշ կին` Գ.Լ.-ն անօգուտ փորձում էր դուրս պրծնել բռնության ճիրաններից: "Ես բազմիցս ցանկացել եմ հեռանալ,  սակայն ոչ մի տեղ չունեմ գնալու համար: Ես ունեմ երկու փոքրիկ երեխա, և եթե հեռանամ, նա թույլ չի տա, որ վերադառնամ: Ես ցանկանում եմ ամուսնալուծվել,իսկ ամուսինս` ոչ":

Հայաստանի կառավարությունը հնարավորություն չի տալիս կանանց խզել բռնության վրա հիմնված հարաբերությունները, հրաժարվելով մշակել մի մեխանիզմ, որը կամ հենց սկզբից ի վիճակի լինի պաշտպանել կնոջը ընտանեկան բռնությունից, կամ հետագայում օգնի նրանց ` տրամադրելով բնակության վայր և աշխատանք:

"Խնդրի նկատմամբ վերաբերմունքում անհրաժեշտ են արմատական փոփոխություններ: Եվ դրանք պետք է իրականացվեն ոչ միայն  արդարադատության ոլորտում,  այլ նաև լայն  հասարակության մեջ, որպեսզի հնարավոր լինի հաղթահարել ճնշումը, որին ենթարկվում են ընտանեկան և սեռական բռնության ենթարկվող կանայք,  իրավապահ մարմիններին չդիմելու համար",-ասում է Լորենս Բրոերսը:

Amnesty International-ը Հայաստանի իշխանություններին կոչ է անում պայքարել կանանց դեմ իրականացվող բռնությունների դեմ, օրեսնդրական, ինստիտուցիոնալ և կրթական միջոցներով և մասնավորապես.

• Օրեսնդրորեն ընդունել ընտանեկան բռնությունը՝ որպես քրեական հանցագործություն։
• Կիրառել միջգերատեսչական մոտեցում`միավորելով իրավապահ մարմիններին, բուժաշխատողներին, արդարադատությանը, ինչպես նաև ապաստարանները, ճգնաժամային կենտրոնները և հասարակական կազմակերպությունները։
• Հասարակության շրջանում անցկացնել տեղեկատվական աշխատանքներ, որպեսզի կանանց նկատմամբ բռնությունը սկսի ընկալվել որպես քրեական հանցագործություն և մարդու իրավունքների խախտում։

  Կանանց նկատմամբ բռնությունը համաշխարհային խնդիր է, որը այս կամ այն կերպ վերաբերում է  աշխարհում ապրող յուրաքանչյուր երրորդ կնոջը:   

«Լռությունը պատիվ չի բերում. պայքար Հայաստանում ընտանեկան բռնության դեմ» խորագրով  զեկույցը մտնում է  Amnesty International-ի զեկույցների ցանկի մեջ, որոնք կազմակերպությունը հրապարակել է 2004թ մարտին սկսված «Կանգնեցնենք կանանց նկատմամբ բռնությունը» ծրագրի շրջանակներում: Ծրագրի նպատակն է ստիպել ազգային կառավարություններին` իրականցնել իրենց միջազգային պարտավորությունները մարդու իրավունքների ոլորտում, որոնք կապված են կանանց և աղջիկների  նկատմամբ  խտրականության դեմ պայքարի հետ:

Amnesty International-ը զբաղվբում է կանանց նկատմամբ բռնությունների  բացահայտմամբ, սկսած ԱՄՆ-ից, Ֆրանսիաից, Իսպանիայից մինչև Ռուսաստան, Վրաստան, Բելառուս, Ուկրաինա և Թուրիքա:

  

Աղբյուրը՝ Amnesty Interational